حرکت و تحول از دیدگاه علم و فلسفه
پذیرش حرکت جهان و پویایی انسان
علت اساسی پذیرش حرکت جهان هستی و پویایی انسان در مجرای علوم و فلسفه ها ، دو منبع بنیادین دارد :
1- منبع درون ذاتی :
منبع درون ذاتی عبارت است از : احساس نوعی استمرار ملموس که همگان در حال اعتدال روانی در درون خود آن را در میابند. این احساس به گونه ایست که دارای جنبه فیزیولوژیکی است و هم دارای جنبه روانی محض ، بنابراین استمرار حرکت و تحول صورت گرفته در درون ، موضوعی را که ممکن است برای یک لحظه کوتاه در ذهن منعکس شده باشد ، حتی برای یک لحظه هم به حال سکون رها نمی کند .
به همین جهت است که می توانیم بگوییم : اگر فرض شود همه اجزاء و روابط جهان هستی ساکن بوده باشند، باز منبع درونی ما با حرکت مستمری که در ذرات خود دارد ، قطار آن اجزاء و روابط آن اشیاء- اعم از متحرک و ساکن ، درختان و تپه ها و نیز ساختمان هایی که از مقابل آن عبورمی کند - در حال حرکت می بیند . در حقیقت این منبع درون ذاتی حرکت است که پاسخگوی جوشش نوگرایی مستمر حیات محسوب می شود و همین منبع است که نمی گذارد انسانی که دارای اعتدال روانی واقعی است ، در هیچ یک از موقعیت های به دست آمده اش توقف نماید ، هرچند آن موقعیت از نظر آرمانی در حد اعلا مهم بوده باشد .
اما افراد انسانی در اشباع جوشش های این منبع به گروه های بس متنوعی تقسیم می شوند که عبارتند از :
الف - افرادی که در سطوح پایین معرفت قرار داشته ، با دلبستگی به لذات حسی و دلخوشی به مایحتاج زندگی ، صرفا برای گذران عمر ، به جوشش مذبور پاسخ می گویند.
ب- گروهی که در سطوح بالای معرفت قرار داشته و هرگز اسیر جاذبه های ناپایدار و لذات سطحی برخاسته از آن نمی شوند ، بلکه با تکاپو در راه کشف معارف و موقعیت های پیشرفته تر ، می کوشند منبع جوشان نوگرایی را تا حد امکان اشباع نمایند .
منبع : حرکت و تحول از دیدگاه قرآن ،انسان در افق قرآن/ علامه محمد تقی جعفری(ره)